Het paradepaardje van Rutte (Marktwerking) gaat weer van stal, over de rug van kinderen die zorg nodig hebben, wat een mooi land toch dat we zorg als verdienmodel inrichten.
De gesloten jeugdzorg in Noord-Holland Noord dreigt vanaf februari 2023 uit handen van Horizon in Bakkum (locatie Antonius) te vallen.
„Dan eindigt inderdaad het bestaande contract voor ’jeugdzorg plus’ met verblijf, dat namens achttien gemeenten voor deze regio is gesloten”, bevestigt wethouder John Does van Heerhugowaard, die de portefeuille sociaal domein heeft.
„Er bestaat een reële kans dat we moeten stoppen met Horizon”, beaamt ook zijn collega Ron de Haan namens de gemeente Castricum.
Does was eerder nauw bij de aanbestedingsrace betrokken. Daarbij nam Horizon de zorg over minderjarigen met complexe gedrags- en ontwikkelingsstoornissen definitief over van Parlan Jeugdhulp.
Getouwtrek
Dat proces ging gepaard met flink juridisch getouwtrek. Parlan zag een miljoenencontract aan zich voorbijgaan en was mede hierdoor genoodzaakt haar instelling voor gesloten jeugdzorg Transferium in Heerhugowaard te sluiten.
Inmiddels heeft Parlan haar koers verlegd, de strijdbijl begraven en werkt de organisatie op sommige fronten zelfs samen met Horizon. Die zorgaanbieder kende in Bakkum aanvankelijk een lastige start, maar lijkt de zaken nu aardig op orde te hebben.
„We kunnen de huidige overeenkomst met Horizon juridisch niet zomaar voortzetten”, licht Does toe.
„Destijds is een contract voor twee jaar met een optie voor nog eens twee keer een jaar afgesloten. Per 4 februari 2023 is die periode voorbij. Verlengen is in strijd met de Europese regels, dus we moeten opnieuw aanbesteden. Ga er maar vanuit dat we dan voor een wat langere termijn gaan.”
„Voor de zomer van 2022 willen we daarover voor iedereen duidelijkheid hebben. We willen voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt, dus er geen helse competitie van maken die over de hoofden van kwetsbare kinderen wordt gevoerd”, stelt De Haan.
Parlan heeft, omdat de bakens zijn verzet, al aangegeven niet mee te zullen doen. Of Horizon ook het nieuwe contract gegund krijgt, valt nog te bezien. Dat is afhankelijk van of zich meer kandidaten melden en wie daarvan de beste papieren heeft.
„De prijs is geen issue, die staat vast en ligt rond de 480 euro per kind per nacht. Het gaat echt om inhoud, kwaliteit”, aldus Does.
Afscheid
„Of de opgebouwde voorziening in Bakkum weer moet worden ’afgebroken’, moeten we afwachten. Er kan een andere aanbieder uit de bus komen, het kan opnieuw Horizon worden. Daar is geen zinnig woord over te zeggen. Maar het scenario dat we afscheid moeten nemen van Horizon is niet onrealistisch, dat klopt.”
Het duo betwist nadrukkelijk dat jongeren, die uit huis zijn geplaatst of via een rechterlijke machtiging (moeten) worden behandeld en opgenomen, in dat geval tussen wal en schip vallen.
„Gemeenten moeten voldoen aan de Jeugdwet, dus zijn verplicht gesloten zorg te blijven leveren, door wie dan ook. Misschien dat er altijd jongeren blijven die tegen zichzelf of hun omgeving beschermd moeten worden, al reduceren we dat het liefst tot nul. Wij gaan niet over de bedrijfsvoering van Horizon: toevallig weet ik dat hun relatie met de verhuurder van het vastgoed in Bakkum doorloopt”, aldus De Haan.
„Horizon doet veel meer dan gesloten jeugdzorg alleen. Wellicht dat als zij toch misgrijpen ze de locatie Antonius omvormen tot wat anders, waarmee ze jeugdzorg in deze regio evengoed blijven steunen.”
Klimaat
Volgens de Heerhugowaardse wethouder is het klimaat onder aanbieders van en professionals in de jeugdzorg in Noord-Holland Noord nu anders dan enkele jaren geleden. In plaats van concurrentie staat juist samenwerking centraal.
„Gemeenten hebben gekozen voor de ambitie om in 2030 geen jeugdigen in gesloten instellingen te willen hebben. Dat betekent dat het voorliggend veld behoorlijk wat werk moet verrichten. In die zin dat de infrastructuur van ketenpartners en trajecten in de ambulante hulpverlening daarop moeten zijn gericht en ingericht. Er wordt veel meer samen opgetrokken om verbeterslagen te kunnen maken, zorgaanbieders zoeken elkaar in het belang van het kind beter op”, vertelt Does.
„We zijn in onstuimig water op een rustige manier veilig naar de kant gevaren”, omschrijft De Haan het huidige jeugdzorglandschap in Noord-Holland Noord. „In Bakkum, waar in beginsel 40 kinderen kunnen worden geplaatst, maar dat aantal al langdurig rond de 20 schommelt, worden goede resultaten behaald”, weet De Haan. „Die stemmen optimistisch, tot tevredenheid, want er wordt heel wat gevergd.”
(Tekst gaat door onder de foto)
Geweld
„Tot voor kort werden kinderen bij zware gezinsproblemen als verslavingen, schulden en geweld uit het gezin gehaald, werden zij aangepakt. De trend nu is het netwerk en de omgeving van het kind daarin ook strak mee te nemen. Als je daar weinig aan doet en het kind keert terug in het gezin met dezelfde problematiek, ben je snel weer terug bij af. Dus we hebben iedereen, alle ketenpartners, rondom zo’n gezin nodig.”
Een omslag in denken en maatwerk zijn vereist, menen De Haan en Does. „Deze transitie in de jeugdzorg, die al een poos gaande is, vergelijk ik wel eens met het streven om het aantal verkeersdoden naar nul terug te brengen”, zegt de laatste.
„Om dat doel te bereiken, wordt na ieder fataal incident bekeken hoe dat nu komt. Dat heeft ertoe geleid dat de gordel verplicht is gesteld, er ongelijkvloerse kruisingen zijn gekomen. Dat gaat in stappen, fasen. Zo gaat dat ook in de jeugdzorg. Er zijn altijd obstakels, via wetten, vanwege privacy. Maar we trekken met elkaar de goede kant op.”
Machtigingen
„Dat rechters vaker voorwaardelijke machtigingen afgeven, helpt daarbij. Kennelijk werkt het best aardig dat jongeren beseffen dat ze direct worden opgesloten, wanneer zij zich niet aan gemaakte afspraken houden.