Wilde bijen en honingbijen zijn onmisbaar voor de fruitteelt en het verbouwen van andere gewassen. Maar bijen hebben het moeilijk: er sterven veel bijen door ziektes en parasieten, bestrijdingsmiddelen (neonicotinoïden) en doordat er te weinig verschillende bloemen in tuinen en op velden staan. Van de 338 bijensoorten die ooit in Nederland voorkwamen, staat meer dan de helft op de lijst van bedreigde soorten (Rode Lijst) en zijn er al 35 verdwenen. Met de tuintips van Milieu Centraal help jij om de bijensterfte tegen te gaan.

Oorzaken bijensterfte

Er zijn verschillende oorzaken voor de bijensterfte. Eén oorzaak is het gebrek aan voedsel: door de intensieve landbouw en verstedelijking zijn er minder (verschillende) bloemen. Vooral wilde bijen hebben daar last van: ze zijn afhankelijk van bloemen in hun directe omgeving. Honingbijen en hommels kunnen langere afstanden vliegen en hebben dus meer mogelijkheden om voedsel te vinden. Honingbijen hebben meer last van de varroamijt en parasieten, waardoor zelfs complete bijenvolken sterven. Maar de belangrijkste oorzaak voor de bijensterfte is waarschijnlijk het gebruik van neonicotinoïden: een veelgebruikt bestrijdingsmiddel.

Neonicotinoïden: schadelijke pesticiden voor bijen

Neonicotinoïden zijn bestrijdingsmiddelen (pesticiden) tegen insecten die planten eten of leegzuigen. Deze insecticiden worden veel gebruikt in de land- en tuinbouw, al wordt het gebruik van neonicotinoïden steeds meer aan banden gelegd. Veel (bloemen)zaden worden met de insecticiden behandeld: in de fabriek dompelen ze de zaden onder in het middel. Als het zaad ontkiemt, verspreidt het gif zich door de hele plant. Via de nectar en het stuifmeel van de bloemen komt het bij de bijen terecht. Heel kleine hoeveelheden van de stof zijn al giftig.

Neonicotinoïden komen ook voor in mierenlokdozen en vliegenvangers die gewoon in de winkel te koop zijn. Het gif breekt moeilijk af en blijft lang in de grond of het water aanwezig.

Zo help je de bij

Vermijd neonicotinoïden

Vermijd spuitbussen, korrels, kakkerlak- en mierenlokdozen, houtverd, vlooienbanden of vliegenvangers waar neonicotinoïden in zitten. Staat er op het etiket: imidacloprid, thiacloprid, of acetamiprid? Dat zijn stoffen die je niet wilt hebben. Op Ctgb.nl vind je een lijst van producten waar neonicotinoïden in zitten.

Op Plagen in de tuin bestrijden en Schimmels en vraatinsecten vind je tips om milieuvriendelijk plagen tegen te gaan.

Plant of zaai bloemen voor bijen in je tuin

Met de juiste bloemen en planten maak je je tuin aantrekkelijk voor bijen. Inheemse bloemen, die oorspronkelijk in Nederland voorkomen, zijn belangrijk. Verder is het belangrijk dat er van het vroege voorjaar tot de late herfst voldoende bloemen zijn. Plant of zaai dus bloemen die in verschillende maanden bloeien. Vooral wilde bijen hebben genoeg bloeiende planten nodig in de omgeving van hun nest, omdat ze niet ver vliegen.

Bloemetjes en bijtjeskalender

Op de bloemetjes- en bijtjeskalender vind je per maand voorbeelden van bloemen waar bijen dol op zijn. Deze kalender is gebaseerd op informatie van onder andere de Vlinderstichting